Ο Χειμώνας έφτασε επιτέλους στο νησί, εκτός από την πολυπόθητη βροχή και την ελαφρώς χαμηλότερη θερμοκρασία, έφερε μαζί του ιώσεις γνώριμες από τα παλιά και ιώσεις που μας συστήνονται!
Ροφήματα, χυμοί εσπεριδοειδών και μέλια, παρατάσσονται μπροστά μας σε μια γενναία προσπάθεια αντιμετώπισης των εισβολέων!
Συνηθισμένη στα πιο ρευστά μέλια, κοιτάζω με δυσπιστία το ρεικόμελο που μου πρότειναν να αγοράσω πριν λίγες μέρες… Δυσπιστία που κράτησε όσο το άνοιγμα του βάζου! Η μυρωδιά που ελευθερώθηκε γέμισε τα ρουθούνια μου και προκάλεσε την γεύση μου…Βρήκα ότι το ρεικόμελο έχει σώμα, άρωμα, χρώμα, ένταση, χαρακτήρα!
Τα ρείκια λοιπόν! Η μνήμη μου πετάχτηκε αμέσως μια βόλτα ως το Αλυκό και τα άγρια ρείκια στριμώχτηκαν ανθισμένα στις εικόνες του μυαλού… Έχω περπατήσει ανάμεσα τους σε φθινοπωρινό παρελθόν, μα ποτέ ως σήμερα δεν είχα δώσει την πρέπουσα σημασία σε αυτόν τον ταπεινό θάμνο που μετά βίας υψώνει το μωβ κεφαλάκι του ανάμεσα σε κέδρα και σχινιές, διεκδικώντας το μερίδιο του στον θαλασσινό αέρα και στον ήλιο.
Τα ρείκια της περιοχής έχουν απανθίσει από καιρό, η παρατεταμένη ανομβρία και οι υψηλές θερμοκρασίες, η κλιματική αλλαγή δηλαδή που συγκατοικεί πλέον μαζί μας, όχι απρόσκλητη, τα έσπρωξε όλα πιο μπροστά… Η ανθοφορία ξεκίνησε αργότερα και διήρκεσε λιγότερο…Άραγε οι μέλισσες πρόλαβαν;
Διαβάζοντας, μαθαίνω πως το ρείκι, ή σουσούρα, ή κισούρι, ή χαμόρεικο, είναι ένα από τα σημαντικότερα μελισσοκομικά φυτά της χώρας μας, με ξεχωριστή αξία για τις μέλισσες και τη μελισσοκομία, αφού δίνει μεγάλες ποσότητες πλούσιας γύρης, μα και μέλι μεγάλης θρεπτικής αξίας.
Το θαυματουργό αυτό φυτό, έχει μακρά ιστορία στην παραδοσιακή βοτανολογία και έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως σαν φαρμακευτικό φυτό στις ορεινές περιοχές της Ευρώπης, όπου υπάρχει αυτοφυές σε μεγάλες εκτάσεις! Οι θεραπευτικές ιδιότητες του βοτάνου έχουν καταγραφεί ήδη από τον Μεσαίωνα και αναφέρονται σε βιβλία του 7ου αιώνα που περιγράφουν τις θεραπευτικές ιδιότητες των φυτών.
Γιατροί της εποχής φαίνεται να χρησιμοποιούν τα άνθη, τα φύλλα και τους μίσχους του φυτού, για να θεραπεύσουν τους ασθενείς τους από όλους τους τύπους πληγών και να τους ανακουφίσουν από τα δαγκώματα των εντόμων. Σε μορφή εγχύματος, σε διάστημα 30 ημερών μπορούσε να διαλύσει τις πέτρες των νεφρών, ιδιότητα που συνέδεσε το ρείκι με τον ιατρικό κόσμο του 20ου αιώνα.
Να αναφέρω, πως υπάρχουν περί τα 700 είδη της ίδιας οικογένειας, φύεται σε φρυγανότοπους, σε ασβεστώδη εδάφη και αγαπά τις ημιορεινές περιοχές. Τα άνθη του που έχουν χρώμα ανοιχτό ρόδινο μοιάζουν με μικροσκοπικές καμπάνες. Σε κάθε άνθος σχηματίζονται 30 περίπου σπόροι του φυτού, πράγμα που σημαίνει ότι ο κάθε θάμνος παράγει κάθε έτος περισσότερους από 150.000 σπόρους! Αυτός είναι και ένας από τους λόγους της ευρείας διάδοσης του φυτού σε μεγάλες εκτάσεις.
Το ρείκι αρχίζει την ανθοφορία του τον Αύγουστο, ξεκινώντας από ψηλά και κλιμακώνεται μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου στα μέρη με χαμηλότερο υψόμετρο. Οι πρώιμες βροχές του φθινοπώρου ευνοούν πολύ την ανθοφορία του, αλλά για να αποδώσει το φυτό πλούσιες ποσότητες σε γύρη και νέκταρ πρέπει ο καιρός να είναι ζεστός και συγχρόνως δροσερός, με υγρούς ασθενείς νοτιοδυτικούς ανέμους. Μάλλον γι’ αυτό εδώ στη Νάξο προτιμάει τόσο πολύ το Αλυκό …Ο βοριάς και οι δυνατοί άνεμοι το σταματάνε, ενώ αντίθετα οι ήπιες βροχοπτώσεις δεν το επηρεάζουν, ούτε ξεπλένουν τη γύρη και το νέκταρ του, λόγω της καμπανοειδούς κατασκευής του άνθους του.
Το ρείκι είναι πλούσιο σε φλαβονικά γλυκοσίδια (κερσιτρίνη και μυρισιτίνη) καθώς και ίχνη αρβουτίνης. Περιέχει ακόμη κιτρικό και φουμαρικό οξύ, πτητικό έλαιο, τανίνη, φυτικές χρωστικές και καροτίνη. Γι αυτό κατά την εποχή της ανθοφορίας του συλλέγονται οι ανθισμένες κορυφές του φυτού οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν στη συμβατική Ιατρική αλλά και στην ομοιοπαθητική για θεραπευτικούς σκοπούς.
Διαθέτει τη φήμη ήπιου ηρεμιστικού, αλλά πιο σημαντική ιδιότητα για τους σύγχρονους βοτανολόγους είναι η δράση του ως αντισηπτικού του ουροποιητικού, κάτι που οφείλεται στην αρμπουτίνη που περιέχει. Χρησιμοποιείται επίσης στη θεραπεία των ρευματισμών και βοηθάει στην καταπολέμηση του βήχα και των κρυολογημάτων. Με τις ηρεμιστικές ιδιότητες που διαθέτει χρησιμοποιείται ως αντιφλεγμονώδες της στοματικής κοιλότητας και του λαιμού. Με τόσες ιδιότητες πώς μπορεί το ρείκι να μη σκαρφαλώσει στο πιο «ψηλό» ράφι του Φαρμακείου της Φύσης;
Θέλω όμως να ξαναγυρίσω στην μελισσοκομική αξία του φυτού, που ήταν και ο λόγος που με έστειλε σε αναζήτηση περισσότερων πληροφοριών…
Διαβάζοντας και συζητώντας με ντόπιους μελισσοκόμους, έμαθα πως η μεταφορά των μελισσών σε ρεικότοπους, γίνεται τον Αύγουστο οπότε και βρίσκεται η Μάνα σε αυξημένη ωοτοκία, πράγμα που συμβάλει καθοριστικά στην ανανέωση του πληθυσμού, γεγονός που με τη σειρά του βάζει τις βάσεις για μια ασφαλή διαχείμαση των μελισσών και για μια γρήγορη ανάπτυξη τους την άνοιξη. Το ρείκι δίνει και γύρη και νέκταρ, που κάτω από ευνοϊκές συνθήκες μπορεί να είναι σε μεγάλες ποσότητες. Έχουν παρατηρηθεί τέτοιες ευνοϊκές χρονιές, που οι μελισσοκόμοι έκαναν όχι ένα, μα δύο και τρεις τρύγους!
Και σε μέτριες όμως χρονιές, η γύρη και το νέκταρ που δίνει το φυτό, είναι αρκετό για τα μελίσσια, που αν δεν τους συμπεριφερθούν οι μελισσοκόμοι ληστρικά και τους τα αφήσουν για την διαχείμαση τους, θα γλυτώσουν τροφοδοσίες, θα εξασφαλίσουν μεγάλους και ανανεωμένους πληθυσμούς και θα έχουν υγιή και δυνατά μελίσσια την άνοιξη. Οι μέλισσες που θα γεννηθούν αυτή την εποχή θα ζήσουν έως και πέντε μήνες και θα είναι αυτές που θα συνδράμουν στην εξυπηρέτηση του γόνου, όταν νωρίς την άνοιξη η Μάνα θα ξεκινήσει και πάλι τον νέο παραγωγικό της κύκλο. Οι βασίλισσες που δημιουργούνται σε ανθοφορίες ρεικιού θεωρούνται οι καλύτερες και δεν είναι λίγοι οι μελισσοκόμοι που εκμεταλλεύονται αυτή τη συγκυρία για να ανανεώσουν τις Μάνες των μελισσιών τους.
Το μέλι του ρεικιού είναι σκουρόχρωμο λαδί στην αρχή και καφεκόκκινο αργότερα – κρυσταλλώνει γρήγορα και έχει πολύ μεγάλη θρεπτική αξία, όχι μόνο για τις μέλισσες μα και για τον ανθρώπινο οργανισμό, για τον οποίο έχει όλα τα οφέλη που ήδη σας ανέφερα …
Η γεύση του είναι μικρής γλυκύτητας και ιδιαίτερη, κι αυτός είναι ο λόγος που στο παρελθόν είχε μικρή εμπορική αξία. Τα τελευταία χρόνια, οι προτιμήσεις των καταναλωτών έχουν αλλάξει και η ζήτηση ρεικόμελου έχει αυξηθεί, η παραγόμενη ποσότητα όμως είναι μικρή και η τιμή ανά κιλό σχετικά υψηλή.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να σας συστήσω έναν περίπατο στους ρεικότοπους την εποχή που ανθίζουν τα ρείκια … Το χρώμα και το άρωμα των λουλουδιών θα σας αποζημιώσουν και αν πειστήκατε από τα πολλαπλά οφέλη του φυτού είμαι σίγουρη πως θα συμφωνήσετε μαζί μου στην ανάγκη να προστατευτούν και να διατηρηθούν οι ρεικότοποι του νησιού μας και όχι μόνο!
Όσο για την εξάπλωση του «αθόρυβου» πολύτιμου θάμνου; Γι’ αυτήν, έχει φροντίσει η Φύση!
ΠΗΓΗ: cycladesopen.gr
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΘΕΜΑΤΑ
Τραυματίστηκαν δυο εργαζόμενοι στις εγκαταστάσεις του Ναυπηγείου στη Σύρο
Ερμούπολη: Θετικό το πρώτο δείγμα από τις παρεμβάσεις στην Στ. Πρωίου
Αστυνομικό δελτίο: Συλλήψεις σε Θήρα, Μύκονο και Νάξο